Jak wygląda historia Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich?

Już w marcu odbędą się XIII Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 2022 w Pekinie. Warto pochylić się nad tym, jak wygląda historia tych zawodów sportowych oraz jak zmieniały się na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci, począwszy od 1976 roku, gdy rozegrano pierwszą edycję. Przygotowaliśmy dla Was historię Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich w pigułce!

Początek w latach 70.

Pierwsze Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie odbyły się w szwedzkim mieście Örnsköldsvik w lutym 1976 roku. Na starcie pojawiło się 196 sportowców z 16 krajów. Wśród nich znalazło się również siedmiu reprezentantów Polski, a byli to: Stanisław Bednarz, Ryszard Suder, Franciszek Tracz, Tadeusz Zajączkowski, Tadeusz Chwiejczak, Zdzisław Olszewski i Aleksander Popławski. Tak wyglądała pierwsza reprezentacja Polski w historii Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich. 

W Szwecji rozegrano 53 konkurencje sportowe w 2 dyscyplinach: narciarstwie alpejskim i biegach narciarskich. Zwycięzcami klasyfikacji medalowej zostali sportowcy z Zachodnich Niemiec, którzy zdobyli łącznie 28 medali, w tym 10 koloru złotego. 

Debiut wyścigów na lodzie w 1980 roku

Podczas Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich rozgrywanych w norweskim Geilo w 1980 roku zadebiutowały wyścigi na lodzie. Dzięki temu liczba dyscyplin wzrosła do trzech, a liczba rozgrywanych konkurencji medalowych wynosiła już 64. Na drugich Igrzyskach w historii zabrakło Polaków, a klasyfikację medalową wygrali Norwegowie, którzy jako gospodarze okazali się mało gościnni. Łącznie sportowcy z tego kraju zdobyli 54 medale, w tym aż 23 złote. 

Dwie edycje rozegrane w Innsbrucku

Kolejne dwie edycje Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich w latach 1984 i 1988 rozegrano w austriackim Innsbrucku. Druga edycja była ostatnią, gdy paraolimpijczycy rywalizowali w innej lokalizacji i na innych obiektach niż uczestnicy Igrzysk Olimpijskich. W 1984 roku liczba konkurencji wzrosła do 107, a na starcie pojawiło się aż 419 sportowców z 21 krajów. Reprezentacja Polski odniosła wówczas znakomity wynik i zdobyła aż 13 medali (3 złote, 2 srebrne, 8 brązowych), co dało jej 9. miejsce w klasyfikacji medalowej. W tej najlepsi okazali się gospodarze, którzy zdobyli 70 medali, w tym 34 złote. 

Rok 1988 to kolejny przełom w Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich i dodanie do programu kolejnej dyscypliny sportowej, czyli biathlonu. Tym razem jednak ograniczono liczbę wszystkich konkurencji do 96, a na starcie pojawiło się 377 sportowców z 22 krajów. Co ciekawe, klasyfikację medalową wygrali nieoczekiwanie Norwegowie, którzy zdobyli łącznie 60 medali, w tym 25 złotych. Polacy ponownie spisali się bardzo dobrze i sięgnęli łącznie po 8 medali (złoty, srebrny, 6 brązowych). 

Od 1992 roku Zimowe Igrzyska Olimpijskie i Paraolimpijskie w tym samym miejscu

Dla paraolimpijczyków ważnym wydarzeniem były Zimowe Igrzyska w 1992 roku w Tignes-Abertville. Wtedy po raz pierwszy rozegrano je w tym samym miejscu, co główne Igrzyska Olimpijskie, co było podkreśleniem znaczenia paraolimpijczyków na arenie międzynarodowej. W ten sposób doceniono ich trud i wysiłek, który wkładają w rywalizację. 

Hokej na lodzie od Igrzysk w Lillehammer 1994

Dwa lata później w 1994 roku podczas Igrzysk w Lillehammer w Norwegii do programu dodano także hokej na lodzie. Łącznie w Lillehammer rozegrano 133 konkurencje medalowe, a na starcie pojawiło się 471 sportowców z 33 krajów, co było do tej pory rekordem. Klasyfikację medalową wygrali gospodarze z 64. medalami (29 złotych), a Polacy wrócili do kraju z 5. medalami (2 złote, 3 brązowe).

Cztery lata później w Nagano liczba konkurencji zmalała do 122, jednak na starcie pojawiło się aż 571 sportowców z 32 krajów. Liczba dyscyplin nie uległa zmianie, a klasyfikację medalową ponownie wygrali Norwegowie z 40. krążkami, w tym 18. złotymi. Co ciekawe, wysoko w klasyfikacji znaleźli się Hiszpanie, którzy wywalczyli 8 złotych medali. Polacy wywalczyli wówczas dwa brązowe krążki. 

Od Salt Lake City wyścigi na lodzie znikają z programu Igrzysk Paraolimpijskich

Kolejny przełom w Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich nastąpił w XXI wieku. Podczas igrzysk w Salt Lake City w 2002 roku z programu usunięto wyścigi na lodzie. Jednocześnie liczba wszystkich rozgrywanych konkurencji medalowych zmalała do 92, a sportowców do 416. W zawodach wzięli udział sportowcy z 36. krajów, a pierwsze miejsce w klasyfikacji medalowej wywalczyli Niemcy. Nasi zachodni sąsiedzi zdobyli 33 medale, w tym 17 koloru złotego. Reprezentanci Polski przywieźli ze Stanów Zjednoczonych trzy medale (złoty i 2 brązowe).

Debiut curlingu w Turynie w 2006 roku

Curling na wózkach pojawił się w programie Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich dopiero w 2006 roku w Turynie. Rozgrywane we Włoszech zawody sportowe wpisały się w trend ograniczania liczebności konkurencji medalowych i ostatecznie rozegrano ich tylko 58. Padł również rekord narodowości uczestniczących w Igrzyskach Paraolimpijskich, ponieważ w Turynie wystartowali sportowcy z 39. krajów. Polacy zdobyli dwa złote medale, a klasyfikację medalową wygrali Rosjanie. Zdobyli oni łącznie 33 medale, z czego 13 złotych. 

Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie 2010 w Vancouver i 2014 w Soczi

Kolejny rekord liczby reprezentacji pobito w kanadyjskim Vancouver w 2010 roku. Wówczas na starcie stanęło 506 sportowców z 44 krajów. Wzięli oni udział w 64. konkurencjach medalowych. Najlepsi okazali się Niemcy, którzy zdobyli 24 medale (13 złotych). Co ciekawe Rosjanie zdobyli aż 38 medali, jednak tylko 12 złotych i zajęli drugie miejsce w klasyfikacji. Na tych Igrzyskach nie wprowadzano zmian w liczbie dyscyplin sportowych. 

Rekord liczby narodowości nie utrzymywał się długo, ponieważ w 2014 Soczi wystartowali sportowcy z 45 krajów. Łącznie w zawodach udział wzięło 550 paraolimpijczyków, którzy walczyli o medale w 72 konkurencjach sportowych w dyscyplinach takich jak: narciarstwo alpejskie, biathlon, biegi narciarskie, curling i hokej. Rywalizacje zdominowali Rosjanie, którzy zdobyli aż 80 medali (dotychczasowy rekord), w tym 30 złotych. 

Ostatnie igrzyska w Pjongczangu i debiut snowboardingu

Cztery lata temu na Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich 2018 w Pjongczangu zadebiutował snowboarding, który stał się szóstą rozgrywaną obecnie dyscypliną. Na starcie pojawili się sportowcy z 49 krajów. Łącznie w Pjongczangu wystartowało 569 paraolimpijczyków, którzy rywalizowali w 80. konkurencjach medalowych. Najlepiej poradzili sobie Amerykanie, którzy do kraju wrócili z 36 medalami, w tym 13. złotymi. Polacy wrócili z brązowym medalem wywalczonym przez Igora Sikorskiego w narciarstwie alpejskim. 

Co dalej?

Najbliższe Zimowe Igrzyska Paraolimpijskie odbędą się w dniach 4-13 marca 2022 roku w Pekinie. Będzie to już 13. edycja. Paraolimpijczycy powalczą o medale w 78 konkurencjach w tych samych dyscyplinach sportowych co przed czterema laty. Nie jest znana ostateczna liczba sportowców biorących udział w nadchodzących Igrzyskach, jednak szacuje się, że ich liczba może wynieść nawet 600. Wśród nich ponownie powinniśmy oglądać reprezentantów Polski. 

Gospodarzem Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich w 2026 roku będą Mediolan i Cortina d’Ampezzo. W ostatecznym głosowaniu lokalizacja ta wygrała ze szwedzkim Sztokholmem. 

Czytaj także: Dyscypliny Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich. Jak wyglądały w przeszłości i jak będzie w Pekinie 2022?

Klasyfikacja medalowa wszechczasów – top 15 reprezentacji

Poniżej przedstawiamy pierwszych 15 reprezentacji w klasyfikacji medalowej wszechczasów Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich. Do dorobku Niemiec zaliczono dorobek medalowy sportowców z Zachodnich Niemiec (RFN). 

Miejsce	Kraj	Złote	Srbrne	Brązowe	Medali Ogółem
Miejsce	Kraj	Złote	Srebrne	Brązowe	Medali ogółem
1.	Niemcy	137	121	106	364
2.	Norwegia	136	109	85	327
3.	Stany Zjednoczone	110	119	84	313
4.	Austria	104	115	113	332
5.	Rosja	84	88	61	233
6.	Finlandia	77	48	61	185
7.	Francja	59	55	57	171
8.	Szwajcaria	53	55	48	156
9.	Kanada	51	47	65	163
10	Ukraina	27	41	44	112
11.	Szwecja	26	33	41	100
12.	Japonia	23	42	35	90
13.	Nowa Zelandia	16	6	9	31
14.	Hiszpania	15	16	12	43
15.	Słowacja	15	21	19	55
18.	Polska	11	6	28	45