Wybory prezydenckie - USA

4-letnia kadencja urzędującego prezydenta Stanów Zjednoczonych kończy się w styczniu 2021, więc już na listopad 2020 zaplanowano powszechną część wyborów prezydenckich w USA, a na grudzień - posiedzenie Kolegium Elektorów. Przed główną częścią wyborczego spektaklu prowadzone są jednak prawybory, wyłaniające kandydatów dwóch głównych partii. W przypadku tegorocznych wyborów sprawa kandydatów wydaje się być już przesądzona. Jednak czy 45. prezydent USA ma szansę na reelekcję? Duży wpływ na to będą miały decyzje głowy państwa podczas panującej epidemii - może na nich dużo zyskać, ale równie wiele stracić. Wybory prezydenckie w USA wzbudzają emocje na całym świecie - w końcu decyzje prezydenta tego mocarstwa mogą wpływać na sytuację w każdym z krajów. Mimo powagi sytuacji, obstawianie zakładów bukmacherskich na wynik wyborów w USA jest szalenie popularne.

W wyborach prezydenckich w USA liczą się tylko kandydaci dwóch głównych partii - Republikanów i Demokratów. Poza pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych, Georgem Washingtonem, w USA nigdy nie było głowy państwa bezpartyjnej lub z tzw. trzecich partii. Specyficzny duopol na scenie politycznej w połączeniu z elektorskim systemem wyborów sprawiają, że ogromne znaczenie mają prawybory. To podczas serii głosowań w poszczególnych stanach wyłaniani są kandydaci Republikanów i Demokratów. Kto najpewniej powalczy więc o fotel prezydenta w wyborach 2020? Z pewnością kandydatem z ramienia Republikanów będzie urzędujący prezydent USA. Demokratów najprawdopodobniej reprezentować będzie były 47. wiceprezydent Stanów - szczególnie, że jego główny kontrkandydat w prawyborach zawiesił swoją kampanię, czyli de facto zrezygnował z ubiegania się o nominację. Oficjalnie jednak kandydaci ogłoszeni zostaną dopiero po konwencjach swoich partii.

Część powszechna wyborów prezydenckich w USA odbywa się zawsze w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada - w tym roku zaplanowano ją na 3 listopada 2020. Jednak po podliczeniu głosów wyborów powszechnych oficjalnie nie poznamy jeszcze wyników. Wyłonią one elektorów, tworzących Kolegium Elektorów, którego głosowanie odbywa się zawsze w pierwszy poniedziałek po drugiej środzie grudnia - w tym roku wypada on 14 grudnia. W praktyce po ogłoszeniu wyników wyborów powszechnych w poszczególnych stanach można określić również wyniki głosowania elektorów, gdyż właściwie nie zdarza się, by głosowali oni na przeciwnego kandydata, niż zwycięzca z ich stanu. Ponadto tzw. wiarołomny elektor w aż 29 stanach może otrzymać karę kryminalną.

Republikanie, Demokraci, Kolegium Elektorów… Zasady wyborów prezydenckich w USA są skomplikowane i dość dziwne z punktu widzenia Europejczyka. Przede wszystkim wybór prezydenta Stanów Zjednoczonych odbywa się pośrednio - czyli odwrotnie, niż np. podczas wyborów prezydenckich w Polsce. Wyborcy z USA w wyborach powszechnych właściwie wybierają elektorów, a nie prezydenta. Kandydat, który wygrał w wyborach powszechnych w danym stanie, podczas Kolegium Elektorów uzyskuje komplet głosów elektorskich tego stanu - jedynym wyjątkiem są Nebraska i Maine, gdzie elektorzy mogą reprezentować różnych kandydatów. Liczba elektorów jest różna dla poszczególnych stanów i zależy ona od liczby ludności. Przez taki system, w wyborach prezydenckich w USA może wygrać kandydat, który w głosowaniu powszechnym zdobył mniej głosów.